شاید اولین چیزی که از کاکتوس ها به ذهن ما می رسد خارها یا تیغ های آنها باشد. خارهای کاکتوس وجه تمایز آنها از سایر گیاهان است. این خارها باعث زیبایی و محبوبیت بیشتر کاکتوس ها شده است ولی چرا خار؟
حدود ۹۰ درصد تنه کاکتوس ها از آب تشکیل شده است، در صحراهای خشک و بی آب این درصد آب میتواند به قیمت جان آنها تمام شود پ برای حفاظت انها در برابر حیوانات و کاهش تبخیر آب، برگها تبدیل به خار شده است.
ولی شاید کار اصلی تیغ ها در کاکتوس محافظت از آن در مقابل آفتاب سوزان باشد. تیغ ها در بسیاری از کاکتوس ها با ایجاد محافظ در مقابل نور خورشید از سوختگی و تبخیر زیاد رطوبت جلوگیری میکند. درواقع خارها مانند فیلتر عمل میکنند.
جنس خارها در کاکتوس های مختلف متفاوت است. برخی دارای خارهای بلند و سفت هستند و بعضی از کاکتوس ها تیغ های نرم و پرز مانندی دارند. رنگ تیغ کاکتوس ها نیز متفاوت است و معمولا به رنگ هاک یا سنگ های محل زندگی شباهت دارد این شباهت باعث استتار آنها می شود.
خارهای کاکتوس اگرچه کوچک هستند اما اغلب بسیار زیاد هستند و سطح گیاه را می پوشانند. به همان روشی که پوشیدن جامپر باعث به دام انداختن یک لایه عایق هوا در کنار پوست شما می شود ، خارهای یک کاکتوس یک لایه هوا نزدیک به سطح گیاه را به دام می اندازد و باعث کاهش تهویه می شود. این لایه هوا کاکتوس را عایق بندی کرده و از نوسانات زیاد دما جلوگیری می کند. این امر هم در شرایط بسیار گرم صحرا مفید است و هم آنها را از تغییرات زیاد درجه حرارت بین روز و شب محافظت می کند.
خارهای کاکتوس کوچک و نازک است و آن چیزی نیست که معمولاً از سایه انتظار دارید. با این حال ، از آنجا که خارهای کاکتوس ها بسیار زیاد است ، اثر ترکیبی همه آنها سایه شگفت انگیزی را ایجاد می کند. مکان های زیادی برای یافتن سایه در بیابان وجود ندارد و خورشید می تواند به راحتی به کاکتوس آسیب برساند. سایه خارهای کاکتوس علاوه بر کاهش گرما ، تبخیر آب از سطح کاکتوس و از دست دادن آب را کاهش می دهد و به زنده ماندن کاکتوس در یک دوره خشکسالی کمک می کند.
خارهای کاکتوس بسیار تیز هستند و لمس آنها بسیار دردناک است. کاکتوس ها اغلب یکی از گیاهان پرشمار در یک محیط بیابانی هستند و از نظر بسیاری از حیواناتی که در بیابان زندگی می کنند ، یک کاکتوس یک وعده غذایی خوشایند محسوب میشود ، اما خارها از ضیافت این گیاهان برای اکثر حیوانات جلوگیری می کنند.
متأسفانه برای کاکتوس ها ، تعدادی از حیوانات وجود دارند که با خارهای تیز کاکتوس ها ذره ای اذیت نمی شوند و به هر حال آنها را می خورند. جاولینا (خوک وحشی) ، شتر و بسیاری از جوندگان و حشرات با وجود خارها ، کاکتوس می خورند.
برخی از گونه های کاکتوس دارای خارهای جدا شونده و بسیار ریز هستند که به راحتی به هر حیوان (یا حتی انسان) که بیش از حد به آنها نزدیک می شود متصل می شوند. این یک مکانیسم تولید مثل هوشمندانه است که معروف ترین آن توسط کاکتوس های Cholla (Cylindropuntia) به نمایش گذاشته می شود.
این نوع خارهای تولید مثلی به خز یا پوست حیوان می چسبند و بخشی از کاکتوس از گیاه اصلی جدا شده و به جای دیگری منتقل می شود. وقتی این قسمت از کاکتوس سرانجام از حیوان جدا شود ، آنها در محل سقوط شروع به رشد گیاه جدید می کنند.
البته این رفتار مختص کاکتوس ها نیست و بسیاری از گیاهان برای کمک به تولید مثل و گسترش از حیوانات کمک می گیرند ، اما برخی از کاکتوس ها این نقش را به خارهای خود اختصاص داده اند که نتیجه بسیار خوبی دارد. جالب است بدانید که این بدان معناست که وقتی صدها کاکتوس Cholla را در کویر مشاهده می کنید ، به دلیل کارآیی این روش تولید مثل ، احتمالاً از نظر ژنتیکی یکسان هستند.
بیابانی که بسیاری از کاکتوس ها در آن زندگی می کنند به طرز مشهوری خشک است و بارش باران در آن قابل پیش بینی نیست. بنابراین کاکتوس ها و سایر گیاهان کویری باید قدرت ذخیره آب را به خوبی داشته باشند. خارهای کاکتوس نقش مهمی در جمع آوری آب از هوا دارند و به دلیل برخورداری از سطح زیاد در تماس با هوا ، قادر به انجام این کار بسیار کارآمد هستند.
خارهای کاکتوس باعث می شوند بخار آب موجود در هوا به آنها برخورد کند و متراکم شود و به سطح گیاه برسد و به داخل خاک نفوذ کند و توسط ریشه ها جذب شود. حتی زمانی که مدت طولانی باران نباریده باشد ، باز هم می توان رطوبت قابل توجهی را در هوا حس کرد. هوای گرم رطوبت بیشتری را در خود نگه می دارد و این امر در کویر نیز قابل مشاهده است. بنابراین رطوبت هوا روی سطوح خارها متراکم می شود. به همین دلیل شب شبنم تشکیل می شود و کاکتوس ها آماده و منتظر هستند تا این منبع آب را از هوا جمع کنند.
دفتر مرکزی : تهران ، سعادت آباد ، نبش بلوار دریا
سایت آزمایشگاهی : اسلام شهر ،نظام آباد ، مزرعه آزمایشی دکتر گیاه
دفتر شیراز : دوکوهک ، کوچه لامپ سازی ، گلخانه دکتر گیاه
تلفن : ۰۹۱۲۰۶۰۶۰۵۵